Nierzetelni dłużnicy to spory problem dla firm. Po pierwsze – należności nie są przez nich regulowane, co w konsekwencji jest nie tyle brakiem zysku, co stratą. Po drugie – stratą podwójną, ponieważ wierzyciel musi zapłacić podatek dochodowy od dochodu, którego faktycznie nie osiągnął – bo nie otrzymał należności. Ponadto, dłużnik w takiej sytuacji nie był zmuszony literą prawa do zmniejszenia kosztów podatkowych – pomimo faktu, że tak naprawdę nie zapłacił. Tak było kiedyś, teraz sytuacja się nieco zmieniła – są ulgi na złe długi w PIT i CIT, zbliżone do ulg na złe długi VAT.
Ulga na złe długi PIT i CIT – na czym polega?
Przepisy mówią jasno – dłużnik, który nie uregulował należności w ciągu 90 dni od daty upływu terminu płatności na fakturze (rachunku)albo umowie, ma obowiązek powiększyć podstawę opodatkowania o wartość tej należności. Z kolei wierzyciel może zastosować odwrotne działanie – czyli zwiększyć koszty z powodu nie otrzymania zapłaty od dłużnika. Jak widać – zaległości w zapłacie niosą konsekwencje dla obu stron transakcji.
Wcześniej problem był bardziej skomplikowany – należny podatek dochodowy musiał być zapłacony, a zmiana nieuregulowanej płatności na koszt wierzyciela stawała się faktem po długim i trudnym postępowaniu. Działo się tak dlatego, że taką należność trzeba było udokumentować jako nieściągalną i otrzymać postanowienia:
- O nieściągalności – wydawanym przez organ egzekucyjny (np. komornika);
- O oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości lub o umorzeniu/zakończeniu postepowania upadłościowego – wydawanym przez sąd;
- Protokół sporządzony przez podatnika, w którym wykazał, że koszty postępowania i egzekucji przewyższają należność.
Z cała pewnością nie był to łatwy proces, ale od 2020 roku neutralizowanie podatkowe niezapłaconych należności jest dużo prostsze. Nie trzeba już wykazywać, że dłużnik jest niewypłacalny, aby wyzerować podatek od nieuregulowanej płatności.
Ulga na złe długi w PIT i CIT – kto może a kto nie może z niej skorzystać
Technicznie – odpowiedź na pytanie „kto nie może skorzystać z ulgi na złe długi w PIT i CIT?” jest prostsza. Ustawodawca jasno określa – tej ulgi nie można stosować w odniesieniu do transakcji handlowych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Wydaje się zatem, że w każdym innym przypadku sprawa jest prosta, ale – jak to zwykle bywa – w rzeczywistości ma się to nieco inaczej. Obecnie – z powodu COVID-19 – warunki korzystania z ulgi na złe długi w PIT i CIT zostały złagodzone, m. in. termin 90 dni od daty upływu terminu płatności został skrócony do 30 dni – ale dotyczy zaliczek na podatek. W rozliczeniu rocznym obowiązuje nadal termin 90 dni. Ponadto – termin skrócony obowiązuje dłużnika, wierzyciel nie musi zwiększać zaliczki na podatek dochodowy.
Ulga na złe długi w PIT i CIT – interpretacja fiskusa ma znaczenie
Osobną kwestią jest interpretacja przepisów przez urząd skarbowy – a ta jest zazwyczaj surowa. Przykładem jest interpretacja nr 0111-KDIB1-2.4010.344. 2020.1.AK – dotycząca spółki z branży finansowej. Spółka ta chciała skorzystać z ulgi przy comiesięcznym obliczaniu zaliczek na CIT, a problem dotyczył braku zapłaty za usługi przez kontrahentów spółki. W świetle prawa – spółka ma prawo do wykonania takiej czynności, ale fiskus przedstawił własną interpretację:
- Konieczna jest weryfikacja od strony dłużnika – czy nieuregulowana transakcja odbyła się w ramach działalności gospodarczej kontrahenta;
- Obie strony transakcji muszą prowadzić działalność na terytorium Polski;
- Status dłużnika musi być zweryfikowany przed obliczaniem zaliczek na podatek dochodowy;
- Kontrahent nie może znajdować się w trakcie postępowania upadłościowego / likwidacyjnego / restrukturyzacyjnego.
Urząd skarbowy stwierdził, że w tej sytuacji ulga spółce nie przysługuje. Jeżeli nie nastąpi interwencja ustawodawcy – spółka z ulgi nie skorzysta.
Zdecydowanie łatwiej jest skorzystać z ulgi na złe długi VAT – nie bez znaczenia jest w tej materii orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które jest precedensem (sygnatura akt C 335/19). Więcej o uldze na złe długi VAT i orzeczeniu TSUE znajdziecie tutaj. Jeżeli macie jakiekolwiek wątpliwości w kwestii optymalizacji podatków i korzystania z ulg na złe długi – skontaktujcie się z nami. Podatki to nasz chleb powszedni, pomagamy biznesom się rozwijać każdego dnia.